วิธีสอนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป
1.แนวคิด
การสอนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูปหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าบทเรียนโปรแกรม มีพื้นฐานมาจากการนำหลักการทางจิตวิทยาการเรียนรู้มาใช้ในการออกแบบบทเรียน โดยอาศัยทฤษฎีการวางเงื่อนไขและทฤษฎีการเสริมแรง ช่วยให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีหลักการว่าบทเรียนจะต้องเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้มีส่วนร่วมได้ทราบผลทันทีและมีการเสริมแรงตลอดเวลา ผู้เรียนสามารถเรียนไปทีละขั้นตอนตามความสามารถของผู้เรียนเอง
2. ลักษณะสำคัญ
บทเรียนโปรแกรมสำเร็จรูปกำหนดวัตถุประสงค์ไว้ชัดเจนในทุกเนื้อหา ทุกตอน
วัตถุประสงค์ต้องเป็นเชิงพฤติกรรมที่สามารถวัดได้ การแบ่งเนื้อหาออกเป็นขั้นตอน จะมีการเรียงลำดับจากง่ายไปหายาก การเรียงลำดับเนื้อหาจะกำหนดไว้ในกรอบเนื้อหา หรือ Frame และจะมีคำถามให้ผู้เรียนมีโอกาสที่จะได้ปฏิสัมพันธ์ (Interaction) กับบทเรียนตลอดเวลา เมื่อมีการถามก็จะต้องมีการเฉลยบทเรียนโดยจะตอบสนอง (Feedback) ทันที เมื่อผู้เรียนทราบคำตอบแล้วก็จะต้องมีการให้รางวัลหรือการเสริมแรง (Reinforcement) โดยการให้คำชมเชยหรือชี้แนะ แล้วแต่กรณี รูปแบบของบทเรียนก็จะมากหรือน้อยแล้วแต่เนื้อหาและวัตถุประสงค์ของบทเรียนสำเร็จรูปนั้น
3. วัตถุประสงค์
เพื่อให้ผู้เรียนได้มีโอกาสเรียนรู้ตามความสนใจและความพร้อมของผู้เรียนเอง ผู้เรียนสามารถใช้ศักยภาพของตนเองอย่างเต็มที่โดยปราศจากความกังวล ผู้เรียนจะถูกฝึกให้มีวินัย และความรับผิดชอบในการเรียนรู้ บทเรียนสำเร็จรูปสามารถนำมาใช้แก้ปัญหาได้ทั้งเรื่องของการขาดแคลนผู้สอนและความแตกต่างระหว่างบุคคล
4. จำนวนผู้เรียน
การสอนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป ปกติจะเรียนรายบุคคล จำนวนนักเรียนจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับมีบทเรียนพอสำหรับผู้เรียนหรือไม่
5. ระยะเวลา
ขึ้นอยู่กับความสามารถของผู้เรียนเองหรือขึ้นอยู่กับความสามารถของบทเรียน
6. ลักษณะห้องเรียน
การเรียนด้วยบทเรียนสำเร็จรูปเป็นการเรียนรู้รายบุคคล จึงไม่มีการกำหนดสถานที่และเวลา
7. ลักษณะเนื้อหา
บทเรียนสำเร็จรูปสามารถสร้างได้ในทุกเนื้อหา
8. บทบาทผู้สอน
บทบาทของผู้สอนเป็นเพียงการชี้แนะ กระตุ้นผู้เรียนหรือให้คำปรึกษาเมื่อผู้เรียนมีปัญหา
9. บทบาทผู้เรียน
ผู้เรียนมีบทบาทเรียนรู้บทเรียนสำเร็จรูปหรือทำกิจกรรมอื่น ๆ เพิ่มเติมจากที่ผู้สอนแนะนำ
10. ขั้นตอนการสอน
ขั้นนำ
ผู้สอนที่มีวัตถุประสงค์จะใช้บทเรียนสำเร็จรูปสอน ต้องวิเคราะห์วัตถุประสงค์ของการใช้ว่าใช้ในวัตถุประสงค์ใด เช่น ใช้เพื่อเสริมเพิ่มเติม หรือใช้เพื่อแก้ปัญหานักเรียนที่เรียนช้าไม่ทันเพื่อน หรือใช้บทเรียนร่วมกับสื่อหรือกิจกรรมอื่น ๆ ก่อนที่จะให้ผู้เรียนเรียนก็ต้องอธิบายและให้ผู้เรียนเข้าใจวิธีการเรียนก่อน
ขั้นดำเนินการสอน
ให้ผู้เรียนดำเนินการเรียนจากบทเรียนสำเร็จรูปโดยที่ผู้สอนคอยควบคุมดูแลหรือคอยหาให้ ในกรณีที่ให้ผู้เรียนเรียนด้วยตนเองที่บ้านก็ต้องทำความเข้าใจกับผู้เรียนให้ชัดเจนว่าต้องทำอย่างไรบ้าง
ขั้นสรุป
หากเป็นการใช้บทเรียนสำเร็จรูปร่วมกับสื่ออื่น ๆ ก็ต้องมีการสรุปผลการเรียนหลังจากเฉลยด้วยบทเรียนสำเร็จรูปแล้ว
11. สื่อการสอนเมื่อใช้บทเรียนสำเร็จรูป
บทเรียนสำเร็จรูปเป็นสื่อโปรแกรมอยู่แล้ว แต่ในบางครั้งการเรียนรู้ก็อาจจะมีส่วนอื่นมาประกอบด้วยก็ได้ อย่างไรก็ตามบทเรียนสำเร็จรูปอาจจะใช้ร่วมกับสื่อในชุดการสอนอื่น ๆ ได้ด้วย เช่น ชุดการสอนหรือศูนย์การเรียน เป็นต้น
12. การวัดและประเมินผล
โดยปกติบทเรียนสำเร็จรูปก็จะมีวิธีการประเมินในตัวอยู่แล้ว แต่บางครั้งการประเมินในการสอนโดยใช้บทเรียนโปรแกรมอาจจะประเมินก่อนเรียนและหลังเรียนโดยผู้สอนก็ได้
13. ข้อดีและข้อจำกัด
ข้อดี
1) ผู้เรียนมีโอกาสเรียนตามความสามารถของตนเอง
2) ผู้เรียนเรียนอย่างอิสระไม่อยู่ภายใต้ความกดดัน
3) เสริมความสามารถหรือแก้ไขข้อบกพร่องของผู้เรียนในบางคนได้
4) การเรียนโดยบทเรียนสำเร็จรูปจะไม่มีอุปสรรคด้านเวลาและสถานที่
5) ทำให้ผู้เรียนรู้จักรับผิดชอบและทำงานเป็นขั้นตอน
6) ผู้เรียนได้ฝึกแก้ปัญหาและตัดสินใจด้วยตนเอง
ข้อจำกัด
1) การเรียนด้วยบทเรียนสำเร็จรูป ผู้เรียนต้องเข้าใจวิธีการเรียนอย่างชัดเจน หากไม่เข้า
ใจก็จะได้ผลน้อย
2) การมีวินัยของผู้เรียนโดยปฏิบัติตามคำสั่งของบทเรียน จะทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียน
รู้แต่ถ้าหากตัวผู้เรียนขาดวินัยก็จะทำให้การเรียนด้วยวิธีนี้ล้มเหลว
14. การปรับใช้การสอนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูปเพื่อเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
การเรียนด้วยบทเรียนสำเร็จรูปเป็นลักษณะของการเรียนที่ยึดผู้เรียนเป็นสำคัญอยู่แล้วประการสำคัญคือ บทเรียนสำเร็จรูปที่ดีต้องมีขั้นตอนการสร้างที่มีประสิทธิภาพ และจะต้องมีการแก้ไขปรับปรุงให้ทันสมัยตลอดเวลา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น